Του Φάνη Ζουρόπουλου
Δημοσιογράφου, Προέδρου της Ε.Ι.Ε.Τ.
Μέχρι τώρα ξέραμε ότι η πρώτη έντυπη εφημερίδα της επαναστατημένης Ελλάδας ήταν η «Ελληνική Σάλπιγξ» που κυκλοφόρησε την 1η Αυγούστου του 1821 στην Καλαμάτα, με συντάκτη τον γνωστό από την εκδοτική του δράση στη Βιέννη Θεόκλητο Φαρμακίδη.
Από το «Αρκαδικό Βήμα» μια πολύ «ψαγμένη» έκδοση με έδρα την Τρίπολη, μάθαμε τώρα ότι η πρώτη χειρόγραφη εφημερίδα της επανάστασης κυκλοφόρησε στο Γαλαξίδι, χωρίς τίτλο, δύο ημέρες μετά την έναρξη της επανάστασης, στις 27 Μαρτίου 1821 με στόχο να παρακινήσει το λαό να ξεσηκωθεί κατά των Τούρκων…
Δυστυχώς αυθεντικό φύλλο αυτής της έκδοσης δεν σώθηκε, πράγμα που θα ήταν άκρως εντυπωσιακό…
Ας γυρίσουμε όμως στην «Ελληνική Σάλπιγξ», το ξύλινο τυπογραφείο στο οποίο τυπώθηκε, το έφερε στην Ελλάδα μαζί με άλλα εφόδια ο Δημήτρης Υψηλάντης τον Ιούνιο του 1821, όταν ήρθε να αναλάβει την αρχηγία του αγώνα «ως πληρεξούσιος του Γενικού Επιτρόπου» δηλαδή του αδελφού του Αλεξάνδρου.
Επαγγελματίας τυπογράφος βρέθηκε σχετικά εύκολα. Ήταν ο Κωνσταντίνος Τόμπρας από το Αϊβαλί της Μικράς Ασίας, που είχε τελειοποιηθεί ως τυπογράφος στο Παρίσι κοντά στο γνωστό τυπογράφο και εκδότη Αμβρ. Διδότο. Φιλοδοξία της «Σάλπιγγος Ελληνικής» ήταν να κυκλοφορεί κάθε δεύτερη μέρα. Κυκλοφόρησαν μόνο τρία φύλλα, τα οποία σώζονται και έπειτα σταμάτησε η έκδοσή της.
Οι λόγοι διακοπής δεν είναι μόνο τεχνικοί, ο εκδότης Θ. Φαρμακίδης λάτρης της ελευθεροτυπίας αρνήθηκε να ενδώσει «εις το δεσποτικόν μέτρον της προεξετάσεως» δηλαδή της λογοκρισίας. Η δεύτερη έντυπη Ελληνική εφημερίδα ήταν ο «Ελληνικός Καθρέπτης» και εκδιδόταν στην πλούσια Ύδρα από τις 12 Οκτωβρίου 1821 μέχρι τις 22 Μαΐου 1822, με φροντίδες και έξοδα του λογίου ναυάρχου Ιακωβάκη Τομπάζη, ο οποίος είχε καταφέρει να δημιουργήσει ένα πρωτόγονο τυπογραφείο στο νησί. Δυστυχώς δε σώθηκε κανένα φύλλο και οι πληροφορίες που έχουμε είναι έμμεσες. Απ' αυτές συμπεραίνουμε ότι η εφημερίδα δημοσίευσε ειδήσεις, ιδίως ναυτικές, από τον Αγώνα.
Η διασημότερη εφημερίδα του Αγώνα ήταν τα «Ελληνικά Χρονικά». Η έκδοση και η επιτυχία της οφείλεται σε δύο σημαντικότατους φιλέλληνες, από τον Άγγλο συνταγματάρχη Λέϊσεστερ Στάνχοπ, απεσταλμένος του Φιλελληνικού Κομιτάτου, που το φθινόπωρο του 1823 έφθασε στην Ελλάδα, φέρνοντας εκτός από άλλα πολλά εφόδια, δύο τυπογραφεία και δύο λιθογραφεία.
Ο Στάνχοπ ήταν θερμός οπαδός των φιλελεύθερων ιδεών και της ελευθεροτυπίας, γεγονός που τον έφερνε συχνά σε σύγκρουση με τον λόρδο Μπάιρον. Αφού περιηγήθηκε την Πελοπόννησο και τη Στερεά, οργάνωσε ταχυδρομική υπηρεσία, ίδρυσε νοσοκομεία, σχολεία κλπ. Το Δεκέμβριο του 1823 έφθασε στο Μεσολόγγι, όπου επέλεξε τον Ιωάννη Ιάκωβο Μάγερ ως εκδότη και συντάκτη μιας Ελληνικής εφημερίδας.
Ο Μάγερ, που είναι ο δεύτερος φιλέλληνας που αναφέραμε, ήταν Ελβετός φοιτητής της φαρμακευτικής στη Ζυρίχη. Από το 1821, σε ηλικία 23 ετών, κατέβηκε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στο Μεσολόγγι, όπου έδωσε τον εαυτό του στην υπηρεσία του αγώνα. Αφού πήρε την Ελληνική υπηκοότητα και παντρεύτηκε Μεσολογγίτισσα, εργάστηκε ως φαρμακοποιός, πολεμιστής και κυρίως εκδότης, μέχρι τις 10 Απριλίου 1826, οπότε σκοτώθηκε στη διάρκεια της Εξόδου, ο ίδιος και η οικογένειά του.
Μετά την απελευθέρωση του Έθνους από τον τουρκικό ζυγό και την εγκατάσταση της πρωτεύουσας στην Αθήνα, άρχισε να αναπτύσσεται η επαρχιακή δημοσιογραφία, η οποία, παράλληλα προς την Αθηναϊκή, έπαιξε σημαντικό ρόλο στα γεγονότα της περιόδου 1835-1862.
Οι εφημερίδες αυτού του χρονικού διαστήματος στα μεγάλα επαρχιακά κέντρα αγωνίσθηκαν, εκτός των άλλων και για τα ζητήματα της υπαίθρου χώρας, τα οποία δεν έτυχαν του δέοντος ενδιαφέροντος εκ μέρους των αρμοδίων.
Και τότε, όπως και τώρα, ο Επαρχιακός Τύπος δεν έπαυε να διατυπώνει το δίκαιο και να μάχεται για τα συμφέροντα των τοπικών κοινωνιών.
Δευτέρα, 04 Απρίλιος 2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου